زندگی امروزی ما به طور گسترده با بسته‌بندی‌ها پیوند خورده است. بسته‌بندی به عنوان فرایندی است که شامل برنامه‌ریزی، تولید، و استفاده از پوشش مناسب برای ارائه محصولات مصرفی، صنعتی و نظامی می‌شود. بسته‌بندی صنعتی به عنوان بخش مهمی از فرآیند تولید محسوب می‌شود، زیرا این فرآیند امکان حفاظت و ایمن نگهداری کالاها در طول حمل‌ونقل و نگهداری را فراهم می‌کند.
این نوع بسته‌بندی‌ها برای محافظت و نگهداری محصولات صنعتی طراحی شده‌اند و اغلب به صورت هدفمند و متناسب با نوع خاصی از محصولات در مقیاس صنعتی تولید می‌شوند. با تنوع گسترده محصولات صنعتی، بسته‌بندی‌های صنعتی نیازمند شناخت دقیق از خصوصیات هر محصول می‌باشند تا در شرایط مختلف به بهترین شکل ممکن عمل کنند.
از موارد مختلف مواد اولیه برای بسته‌بندی صنعتی می‌توان به بتن، مواد غذایی، نوشیدنی‌ها، محصولات شیمیایی، دارویی، خودرو، نفت و گاز، پتروشیمی، ساختمان‌سازی و سایر محصولات صنعتی اشاره کرد، هرکدام با ویژگی‌ها و نیازهای خود.
مشخصات اصلی بسته‌بندی صنعتی شامل مقاومت، وزن مناسب، ویژگی‌های حمل‌ونقل و ذخیره‌سازی مناسب، و حفاظت در برابر ضربه، فرورفتگی و ریختن حین حمل‌ونقل است. همچنین، این بسته‌بندی‌ها نیازمند برچسب‌گذاری، مدیریت موجودی و در برخی موارد فعالیت‌های مارکتینگ نیز هستند.
در نتیجه، شناخت کامل از نوع و خصوصیات محصولات صنعتی اهمیت ویژه‌ای برای انتخاب و استفاده از بسته‌بندی صحیح در هر شرایطی دارد.
مواد بسته‌بندی صنعتی چیست؟
مواد بسته‌بندی عبارتند از اجزای اصلی که در ساخت بسته‌بندی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. بسته‌بندی صنعتی با وجود گستردگی انواع و اقسام، از مواد مشترکی تشکیل شده است که عمدتاً برای بسته‌بندی انواع محصولات به کار می‌روند. مواد بسته‌بندی اصلی عبارتند از کارتن‌ها، فیلم‌های پلاستیکی، نایلون حباب‌دار، جعبه‌های مقوایی، سبد های پلاستیکی، قوطی‌ها، و بسته‌های تترا.
هدف اصلی بسته‌بندی این است که محصولات را در برابر خطرات خارجی حفاظت کند. بنابراین، اهمیت انتخاب مواد مناسب برای ساخت بسته‌بندی به خوبی درک شده است؛ زیرا اگر از مواد مناسب استفاده نشود، حتی امکان ایجاد خطرات برای محتویات داخلی نیز وجود دارد.
در این راستا، یکی از مسائل مهم این است که آیا یک بسته‌بندی به تنهایی کافی است یا خیر؟ برای بسیاری از محصولات، نیاز به چندین لایه بسته‌بندی و پوشش مختلف وجود دارد. انواع بسته‌بندی شامل بسته‌بندی اولیه، ثانویه، سومی، و فرعی هستند که هر کدام وظایف و حفاظت‌های خاص خود را دارند.
بسته‌بندی اولیه (لایه اول):
در صنایعی که محصولاتی نظیر داروها، مواد غذایی، نوشیدنی‌ها و سایر اجناس قابل فاسدشدن تولید می‌شوند، انتخاب بسته‌بندی اولیه بسیار حیاتی است. این نوع بسته‌بندی به منظور حفاظت از محصولات از خطرات مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این زمینه، از انواع مواد بسته‌بندی اولیه استفاده می‌شود که به تفصیل به آنها پرداخته می‌شود:
-
فیلم‌های چندلایه:
- این فیلم‌ها از پلاستیک یا مواد پلیمری نازک تشکیل شده‌اند و به دلیل ساختار چندلایه‌ای خود به گرما واکنش نشان می‌دهند و مهروموم می‌گردند.
-
جعبه های پلاستیکی:
- جعبه های پلاستیکی به عنوان بسته‌بندی رایج در مشاغل خرده‌فروشی مورد استفاده قرار می‌گیرند و اغلب قابلیت استفاده دوباره و بازیافت دارند.
-
محصولات ترموفرم شده:
- این نوع بسته‌بندی از ترموپلاستیک ساخته شده و به عنوان بسته‌بندی مورد استفاده برای محصولات الکترونیکی شناخته می‌شود.
-
قوطی:
- قوطی‌های حلبی چندمنظوره‌اند و برای بسته‌بندی انواع مختلف محصولات مورد استفاده قرار می‌گیرند.
-
کاغذ روغنی:
-
کاغذهای روغنی پیچیده برای بسته‌بندی محصولات نظیر کیک‌ها و کره مورد استفاده قرار می‌گیرند.
-
-
تیوب بهداشتی:
- تیوب‌های لمینت شده به عنوان بسته‌بندی بهداشتی برای محصولات نظیر خمیر، کرم یا پماد استفاده می‌شوند.
-
جعبه کارتنی:
- این جعبه‌ها از مواد کاغذی و مقوایی تولید می‌شوند و گاهاً از مواد دیگر نیز برای افزودن ویژگی‌های اضافی مانند حفاظت در برابر رطوبت استفاده می‌شود.
-
پاکت زیپ‌دار:
- کیسه‌های زیپ‌دار به عنوان یک ترکیب از چند مواد برای بسته‌بندی آسان محصولات مختلف استفاده می‌شوند.
-
ظروف شیشه‌ای:
- ظرف‌های شیشه‌ای برای بسته‌بندی مواد غذایی، شیمیایی، دارو و پودرها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
-
فیلم شیرینگ:
- فیلم‌های شیرینگ برای بسته‌بندی واحدهای مختلف از اجناس استفاده می‌شوند.
-
فیلم استرچ:
- فیلم استرچ برای محافظت از مواد غذایی فاسدشدنی و بسته‌بندی بارهای روی پالت استفاده می‌شوند.
-
گونی:
- گونی‌های پارچه‌ای یا پلاستیکی برای بسته‌بندی محصولات کشاورزی یا مواد سنگین مانند سیمان و کود استفاده می‌شوند.
-
پلاستیک حباب‌دار:
- این نوع پلاستیک در بسته‌بندی محصولات حساس به ضربه مورد استفاده قرار می‌گیرد و حمایت فراوانی از محتویات فراهم می‌کند.
بسته بندی ثانویه (لایه دوم):
پس از بسته بندی اولیه، که برای حفاظت اولیه محصولات استفاده می‌شود، محصولات عمده نیاز به یک لایه دیگر از بسته بندی دارند که به آن بسته بندی ثانویه یا لایه دوم می‌گویند. در این مرحله، انواع مختلفی از مواد بسته بندی ثانویه استفاده می‌شود که در زیر به تفصیل به آنها پرداخته می‌شود:
- سبد پلاستیکی:
- این جعبه‌ها برای بسته بندی و حمل سفارشات به صورت عمده در فروشگاه‌ها و مراکز خرید مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای مثال، نگهداری و حمل میوه از کاربردهای اصلی آنها محسوب می‌شود.
- سینی:
- این سینی‌های پلاستیکی به عنوان نگهدارنده زیر تعدادی محصول قرار می‌گیرند و در نتیجه شرایط حمل آنها را آسان‌تر می‌کند.
- جعبه چوبی:
- جعبه‌های چوبی محکم هستند و اغلب برای ذخیره سازی و مرتب کردن محصولات استفاده می‌شوند. کاربرد اصلی آنها در انبارها و سوپرمارکت‌ها قرار دارد و همچنین سازگار با محیط زیست هستند.
بسته بندی فرعی:
آخرین لایه که کمتر موردتوجه قرار می‌گیرد اما تأثیر بسزایی در امانی هنگام حمل بسته‌ها دارد، بسته بندی فرعی است. این مرحله شامل موارد زیر می‌شود:
- چسب‌ها:
چسب‌ها که برای اتصال و چسباندن اجزاء مختلف بسته بندی به یکدیگر استفاده می‌شوند.
- جوهرهای چاپ:
جوهرهای چاپ برای چاپ اطلاعات مورد نیاز روی بسته بندی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- تسمه‌های پلی‌پروپیلن (PP):
تسمه‌های پلی‌پروپیلن برای بسته بندی و بند کردن محصولات به صورت ایمن مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- درپوش‌ها:
درپوش‌ها برای محافظت از محتویات بسته بندی در مقابل عوامل محیطی مانند گرد و غبار و رطوبت استفاده می‌شوند.
- نوار چسب‌ها:
نوارهای چسب برای بسته بندی مواد و آسان‌سازی جابه‌جایی آنها استفاده می‌شوند.
- برچسب‌ها و لیبل‌ها:
برچسب‌ها و لیبل‌ها برای شناسایی و اطلاع‌رسانی در مورد محتوای بسته بندی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- ضربه‌گیرها:
ضربه‌گیرها برای جلوگیری از آسیب به محتوا در اثر ضربه‌ها و تکان‌های تصادفی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
نکات مهم در بسته بندی صنعتی:
هنگام تصمیم‌گیری در مورد بسته بندی صنعتی محصولات خود، به چند نکته اساسی توجه کنید:
ایمنی و دوام:
اولین اولویت باید به دوام و ایمنی مواد بسته بندی اختصاص یابد. استفاده از مواد با کیفیت پایین ممکن است باعث آسیب به محصولات شما شود.
قیمت مقرون‌به‌صرفه:
در نظر داشته باشید که خرید به صورت عمده قیمت‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. قیمت‌ها را مقایسه کنید و گزینه‌ای را انتخاب کنید که قابلیت ارائه قیمت مناسب در مقیاس بزرگ را داشته باشد.
کاربرد آسان:
محصولات بسته بندی باید به طور آسان و بدون مشکلات قابل استفاده باشند تا راندمان کارگران را افزایش دهند.
دسترسی آسان:
اطمینان حاصل کنید که مواد بسته بندی به راحتی در دسترس هستند و می‌توانید به سرعت به تأمین آنها پرداخته و برای نیازهای خود اقدام کنید.
تأییدیه استاندارد:
در صورت نیاز به استانداردهای خاص برای محصولات خود (مانند محصولات پزشکی یا غذایی) دقت کنید و مطمئن شوید که مواد بسته بندی این استانداردها را دارا هستند.
برندینگ و چاپ:
اگر محصول شما به تبلیغ نیاز دارد، از موادی که قابلیت چاپ دارند استفاده کنید تا بتوانید برندینگ محصولات خود را بهتر ارائه دهید.
شفافیت:
برای لایه‌های دوم بسته بندی از پلاستیک‌های شفاف استفاده کنید تا مدیریت موجودی بهتر و آسان‌تر گردد.
بازیافت:
اولویت بر استفاده از مواد زیست‌تخریب‌پذیر و دوستدار محیط‌زیست بگذارید. استفاده از مواد بازیافتی به تدریج به یک وظیفه اجتماعی تبدیل می‌شود.
ضربه‌گیر:
در صورت ارسال اقلام کوچک و حساس، از بالشتک‌ها، نایلون حبابی و ضربه‌گیرها برای جلوگیری از آسیب به محتوا استفاده کنید.